Krzywa cukrowa (OGGT) – jak się prawidłowo przygotować?

Krzywa cukrowa, czyli tzw. OGGT (test doustnego obciążenia glukozą) to badanie, które polega na podaniu na czczo 75 g czystej glukozy i kilkukrotnych pomiarach stężenia glukozy we krwi, w określonych odstępach czasowych. Najczęstszym wskazaniem do wykonania krzywej cukrowej (zwanej też krzywą glukozową) jest podejrzenie cukrzycy typu II, insulinooporności lub hipoglikemii reaktywnej. Test wykonuje się także między 24 a 28 tygodniem ciąży, by wykluczyć cukrzycę ciążową. Jak należy się przygotować do badania krzywej cukrowej?

Na skróty:

• Krzywa cukrowa a epidemia insulinooporności
• Krzywa cukrowa – ma czym polega test OGGT?
• Przygotowanie do krzywej cukrowej
• Czego nie można robić w trakcie OGGT?
• Krzywa cukrowa normy

Krzywa cukrowa a epidemia insulinooporności

Insulinooporność, czyli obniżenie wrażliwości komórek ciała na działanie insuliny to często pierwszy sygnał zwiastujący cukrzycę typu II. Szacuje się, że insulinooporność pojawia się na około 10 lat przed cukrzycą. Zjawisko to może w Polsce dotyczyć nawet 40% osób w wieku między 35-79 lat. Co bardziej przerażające według WHO na cukrzycę typu II choruje obecnie na świecie około 200 milionów osób! W ciągu 10 lat ta liczba może się podwoić! W Polsce do 2030 roku na cukrzycę typu 2 będzie chorować 10% całej populacji.

Właśnie z tego powodu stężenie glukozy i insuliny na czczo, dwa badania, które służą do szybkiej oceny czy masz problem z insulinoopornością powinny być włączone na stałe w program badań profilaktycznych. Stwierdzenie nieprawidłowości lub nasilone objawy wskazujące na insulinoporność ( np. zmęczenie, trudności w koncentracji, tycie, zaburzenia miesiączkowania, zatrzymywanie płynów, rogowacenie ciemne) skłaniają do wykonania krzywej cukrowej (test OGGT, czyli fachowo doustny test obciążenia glukozą).

Przeczytaj także: Insulinooporność – jakie badania warto wykonać? Pobierz darmowy rozdział e-booka o IO

Krzywa cukrowa – ma czym polega test OGGT? Kiedy wykonać?

Krzywa cukrowa, czyli test OGGT (krzywa glukozowa, test tolerancji glukozy, obciążenie glukozą) polega na podaniu na czczo 75 g czystej glukozy rozpuszczonej w wodzie (przeważnie 250 ml) i ocenie stężenia glukozy (potocznie cukru, fachowo glikemia) we krwi:

• na czczo,
• po 1 godzinie (60 minut),
• po 2 godzinach (120 minut).

To tzw. 3 punktowe OGGT, które jest wykonywane najczęściej. W niektórych laboratoriach wykonuje się tylko oznaczenie na czczo i po 120 minutach, ale im dokładniej możemy obserwować jak zmienia się stężenie glukozy we krwi, tym lepiej. Dlatego ja swoim podopiecznym polecam OGGT 3 punktowe.

Krzywą cukrową najczęściej wykonuje się przy podejrzeniu:

• cukrzycy typu II,
• insulinooporności,
• hipoglikemii reaktywnej.

Krzywa insulinowa

Bardzo ważne jest, byś wiedziała/wiedział, że w przypadku diagnozowania insulinooporności sama krzywa cukrowa nie wystarczy. Dlaczego?

Dlatego pomiarowi glukozy w 3 punktach OGGT powinien towarzyszyć pomiar stężenia insuliny (tzw. krzywa insulinowa, krzywa glukozowo-insulinowa). Dopiero wtedy lekarz jest w stanie stwierdzić, czy występuje u Ciebie insulinooporność.

Krzywa cukrowa w hipoglikemii reaktywnej

W niektórych przypadkach (np. w podejrzeniu hipoglikemii reaktywnej) korzystniej jest wykonać dłuższą krzywą cukrową, która trwa nawet przez 3-5 godzin. Dlaczego? Otóż hipoglikemia reaktywna najczęściej występuje w 3 godzinie (lub później) od przyjęcia 75 g glukozy, dlatego w wynikach OGGT 2 godzinnego można jej w ogóle nie zaobserwować. Pacjent po klasycznym, 3 punktowym OGGT wraca do domu zjada posiłek i nie ma szans odnotowania znacznego spadku stężenia glukozy we krwi, które jest charakterystyczne dla hipoglikemii reaktywnej.

Test glukozowy nie jest najlepszą metodą diagnozowania hipoglikemii reaktywnej, dlatego, że jak sama nazwa wskazuje jest to obciążenie glukozą (jej dużą dawką). Zastanów się, kiedy ostatni raz spożyłaś/spożyłeś 75 g (7,5 łyżki!) czystego cukru na raz i to bez innych produktów towarzyszących (np. takich, które mają białko, tłuszcz i opóźniają wchłanianie cukru)? No właśnie… Nikt z nas w normalnym życiu tak nie robi! Dlatego test glukozowy w hipoglikemii reaktywnej często daje fałszywie dodatnie lub ujemne wyniki.

Znacznie lepsze możliwości diagnostyczne ma obserwacja stężenia glukozy we krwi za pomocą glukometru w zwyczajnym życiu. Bardzo dobry artykuł na temat OGGT w hipoglikemii reaktywnej napisał dr Damian Parol.

Przygotowanie do krzywej cukrowej

Zobacz, jak krok po kroku przygotować się do badania IGGT

1. Dzień przed badaniem kup w aptece saszetkę z 75 g glukozy.
2. Na 3-7 dni przed badaniem odstaw w porozumieniu z lekarzem leki na insulinooporność (np. metforminę) i niedoczynność tarczycy. Ustal z lekarzem co z pozostałymi lekami i suplementami, które przyjmujesz.
3. Na badanie przyjdź na czczo (8-12 godzin postu). Przed badaniem nie można żuć gumy, jeść cukierków miętowych czy palić papierosów.
4. Przed badaniem możesz wypić niewielką ilość wody niegazowanej.
5. Na kilka dni przed badaniem nie zmieniaj nic w swojej diecie, nie eliminuj żadnych składników, nie modyfikuj ilości posiłków.
6. Na dzień przed badaniem nie pij alkoholu, nie uprawiaj intensywnej aktywności fizycznej.
7. Przed badaniem solidnie się wyśpij!
8. Nie wykonuj badania w czasie choroby lub gdy masz mocno nasilone objawy alergiczne.
9. Nie wykonuj badania w czasie silnego, życiowego stresu.

Zobacz, co mówią o mnie podopieczni

Czego nie można robić w trakcie OGGT?

Sprawdź, czego unikać w czasie badania.

1. Nie dodawaj soku z cytryny do roztworu glukozy.
2. Nie wychodź z przychodni, nie spaceruj. Najlepiej spokojnie siedzieć w poczekalni. Aktywność fizyczna zmienia stężenie glukozy we krwi.
3. Jeśli czujesz mdłości powiedz o tym pielęgniarce. Warto w takiej sytuacji położyć się na kozetce, na boku i odpocząć. Dzięki temu unikniesz wymiotów, które niestety sprawiają, że całe badanie trzeba powtórzyć innego dnia.

Przygotuj się na to, że nie jest to przyjemne badanie. Po tak dużej dawce cukru może być Ci słabo, możesz czuć mdłości i ogromne zmęczenie. Przetrwaj i proś o pomoc, zawsze wtedy, gdy czujesz, że coś jest nie tak.

Przeczytaj także: Przyczyna insulinooporności tkwi w tym JAK jesz?

Krzywa cukrowa normy

Zobacz, jakie wyniki powinny cię zaniepokoić. Zauważ, że inne normy stosuje się dla kobiet w ciąży.

Wyniki kobiet niebędących w ciąży i mężczyzn

Stan przedcukrzycowy (nieprawidłowa tolerancja glukozy) stwierdza się, gdy:

• nieprawidłowa tolerancja glukozy na czczo: 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l)
• nieprawidłowa tolerancja glukozy w 120. minucie OGTT glikemia 140–199 mg/dl (7,8–11 mmol/l)

Cukrzycę stwierdza się, gdy:

• glikemia przygodna ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l),
• 2-krotnie glikemia na czczo ≥ 126 mg/dl (≥ 7,0 mmol/l),
• glikemia w 120. minucie OGTT ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l).

Wyniki kobiet w ciąży:

• prawidłowa glikemia na czczo: <92 mg/dl ( <5,1 mmol/l),
• prawidłowa glikemia w 60. minucie: <180 mg/dl ( <10,0 mmol/l),
• prawidłowa glikemia w 120. minucie: < 153 mg/dl ( ≤8,5 mmol/l).

U kobiet w ciąży każdy wyższy wynik wskazuję na cukrzycę ciężarnych.

Jeśli masz dodatkowe pytania o krzywą cukrową napisz je w komentarzu.

Dzielę się z Tobą masą darmowej wiedzy. Będę bardzo wdzięczna, jeśli w ramach podziękowania postawisz mi kawę.

Zdjęcie okładkowe: vectorjuice/Freepik

Bibliografia:

• Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2021. Diabetol Prakt. 2021;Tom nr 7(1):1-121.