Już chyba każdy słyszał o bakteriach, które zamieszkują jelito grube człowieka. Codziennie dowiadujemy się o nich coraz więcej, choć wciąż pozostaje więcej znaków zapytania niż udzielonych odpowiedzi. Mikroflora jelitowa, a w zasadzie mikrobiota wpływa nie tylko na proces trawienia, ale prawdopodobnie reguluje także masę ciała i nastrój. Czy nasze ciała są gospodarzami, czy też jesteśmy tylko nośnikiem tej wielkiej, zróżnicowanej rodziny mikroorganizmów. Zobaczcie, co warto wiedzieć o mikrobiocie jelitowej!
Mikroflora (mikrobiota) jelitowa – co to jest?
Każdy człowiek nosi w jelicie grubym 1,5-2 kg mikroorganizmów! Nieźle co? To biliony bakterii, grzybów i wirusów, które prawidłowo określa się mianem mikrobiota jelitowa. Dlaczego nie mikroflora? To pojęcie mylnie sugerowało czynnik roślinny.
O mikrobiocie mówi się, że to nasz kolejny, bardzo ważny jelitowy narząd odpowiedzialny za zaskakujące funkcje w ludzkim organizmie. Każdy człowiek ma indywidualny skład mikrobioty, jak odcisk palca, który pod wpływem czynników związanych ze zdrowiem może się zmieniać. Dlaczego to takie ważne, by dbać o prawidłowa mikrobiotę? Sprawdźcie razem ze mną!
Funkcje mikrobioty jelitowej
To tylko niektóre z ról, jakie może odegrać korzystna mikrobiota jelitowa. Gdybym chciała napisać o wszystkich nie starczyłoby mi całego dnia, a może nawet tygodnia.
1. Wspiera układ odpornościowy
Około 80% komórek układu odpornościowego zlokalizowanych jest w jelitach, bo to największa powierzchnia kontaktu ze światem zewnętrznym i tam warto kierować siły obronne. To poprzez jelito najczęściej „nadchodzi” zagrożenie w postaci patogennych, szkodliwych bakterii i wirusów.
Prawidłowa mikrobiota tworzy na powierzchni jelita tarczę, która chroni przed wnikaniem chorobotwórczych zarazków. Pojawiły się także doniesienia, że mikrobiota komunikuje się z układem odpornościowym i wycisza reakcje autoagresyjne, w których organizm atakuje sam siebie (np. stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto).
2. Zapobiega depresji, chroni układ nerwowy
Nie wiemy jeszcze dokładnie jak komunikuje się mózg z mikrobiotą (lub odwrotnie), ale są przypuszczenia, że korzystna mikrobiota wpływa na gospodarkę serotoniną i dopaminą zapobiegając pogorszeniu nastroju. U osób z zespołem jelita wrażliwego (tzw. IBS) obserwuje się zmienioną patologicznie mikrobiotę i jednocześnie częste występowanie depresji, zaburzeń lękowych. Częściowo może być to związane z objawami IBS, ale istnieje też związek z mikroorganizmami zasiedlającymi jelito.
3. Zwiększa przyswajanie składników odżywczych
Bakterie jelitowe wytwarzają w świetle jelita grubego krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które odżywiają enterocyty – komórki nabłonka jelitowego. Dzięki temu zjawisku rośnie przyswajalność składników odżywczych w końcowym odcinku przewodu pokarmowego.
4. Wytwarza niektóre witaminy (B12, K, B7)
Nie są to ilości znaczące, ale nie pozostają bez znaczenia dla organizmu człowieka.
5. Zapobiega biegunce po antybiotykach
Właśnie dlatego w czasie każdej antybiotykoterapii i po jej zakończeniu należy włączyć probiotyki przez okres co najmniej 3 miesięcy. Nie wystarczy tydzień!
6. Uczestniczy w neutralizowaniu toksyn
Mikrobiota jelitowa przylepiając się do ściany jelita chroni organizm przed wnikaniem np. metali ciężkich.
7. Chroni przed namnażaniem chorobotwórczych bakterii w jelitach
Korzystne bakterie jelitowe w odpowiedniej ilości są w stanie stworzyć konkurencję dla bakterii chorobotwórczych o powierzchnię i pożywienie. Prawidłowa mikrobiota chroni przed infekcjami bakteryjnymi. Przy ciężkich zakażeniach bakteryjnych Clostridium difficile stosuje się (z dużym powodzeniem) przeszczepem mikrobioty od zdrowego człowieka.
8. Zapobiega nadwadze i otyłości
Prawidłowa mikrobiota reguluje sposób pobierania energii z pożywienia. Czy wiecie, że gdy myszom pozbawionym mikrobioty jelitowej wszczepi się mikroorganizmy od otyłej myszy, to te pierwsze w szybkim tempie utyją? Na razie wiemy za mało, by wprowadzić probiotykoterapię do leczenia otyłości, ale jest to obiecująca droga wspierająca terapię. Korzystna mikrobiota zmniejsza stan zapalny w jelicie i zapobiega insulinooporności.
9. Skraca czas infekcji rotawirusowej
Wprowadzenie odpowiednich probiotyków znacząco skraca czas infekcji rotawirusem (potocznie nazywany grypą wirusową) i przyspiesza regenerację śluzówki jelita.
Co niszczy mikrobiotę?
Nie jest łatwo utrzymać korzystną mikrobiotę jelita cienkiego, bo wiele czynników wpływa na nią negatywnie!
Antybiotyki
Wystarczy jedna antybiotykoterapia, by zmienić skład mikrobioty na okres nawet 4 lat!
Stres
Mikrobiota nie lubi stresu i jest wrażliwa na przewlekłe obciążenie psychiczne.
Przewlekłe choroby
Negatywny wpływ na mikorbiotę mają przede wszystkim schorzenia, które wiążą się z zaburzeniami w pracy układu odpornościowego, są to wspomniane wcześniej choroby z autoagresji. Jednak każde schorzenie przewlekłe związane z bólem i stresem także zmienia skład mikrobioty.
Stosowanie leków na zgagę
Leki na zgagę (hamujące wydzielanie kwasy solnego, tzw. IPP – inhibitory pompy protonowej) to pogrom dla mikrobioty. Często są one stosowane przewlekle i trwale zmieniają skład narządu bakteryjno-jelitowego.
Stosowanie leków przeciwbólowych
Mowa o powszechnie stosowanych niesteroidowych lekach przeciwzapalnych (np. ibuprofen).
Zła dieta
Dieta bogata w tłuszcze i cukry proste, a uboga w warzywa i owoce zmienia mikrobiotę jelitową.
Intensywne treningi
Co za dużo to niezdrowo! U profesjonalnych sportowców często występują zaburzenia mikrobioty. Dzieje się tak ze względu na zmienioną dystrybucję krwi w organizmie. W czasie treningów jest ona kierowana do mięśni, a jelita pozostaję niedotlenione i niedokrwione co wpływa na bytujące tam mikroorganizmy.
Choroby układu pokarmowego (np. Leśniewskiego-Crohna)
Nie wiemy czy zaburzenia mikrobioty są przyczyną czy skutkiem przewlekłych, zapalnych chorób układu krążenia. Wiemy jednak, że się ze sobą łączą.
Niekorzystny wpływ na mikrobiotę jelitową ma także poród przez cesarskie cięcie. W czasie cesarskiego cięcia przewód pokarmowy dziecka nie jest zasiedlany mikroorganizmami znajdującymi się naturalnie w pochwie kobiety tylko bakteriami szpitalnymi, z rąk personelu.
Prebiotyki, czyli pożywka dla mikrobioty
Mikrobiota jelitowa potrzebuje jeść! Żywi się błonnikiem pokarmowym rozpuszczalnym w wodzie, który znajdziesz przede wszystkim w warzywach i owocach. Pożywka dla bakterii inaczej nazywana jest określeniem PREbiotyk. Do źródeł prebiotyków należą między innymi:
- banany,
- cykoria,
- jabłka,
- czosnek,
- cebula.
Probotyki, czyli wsparcie z apteki
W wielu przypadka korzystnie jest wprowadzić probiotykoterapię. Ten wpis nie jest w stanie objąć ich wszystkich! Wskazaniami do zastosowania probiotyków są:
- zespół jelita wrażliwego,
- choroba Leśniewskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Hashimoto,
- nadwaga, otyłość,
- insulinooporność,
- wsparcie dla sportowców,
- stan po infekcji jelit,
- stan po antybiotykoterapii.
Probiotyk warto wprowadzić po konsultacji z lekarzem, który dobierze odpowiednie do schorzenia gatunki bakterii probiotycznych!
Zobacz, jak powinna być opisana każda bakteria na opakowaniu probiotyku! Kupuj produkt, tyko, jeśli podane są te 3 elementy!
Probiotykoterapia – jak przyjmować?
Pamiętajcie, że probiotyki to żywe, wyselekcjonowane mikroorganizmy. Jeśli nie chcesz ich zniszczyć nie popijaj ich gorącym płynem! Probiotyki najlepiej jest przyjmować razem z posiłkiem. Posiłek częściowo ochroni je przed niszczycielskim działaniem kwasu solnego w żołądku. Dobre jakościowo probiotyki przeżyją drogę przez układ pokarmowy (choć większość polegnie), tak, by mogły skolonizować jelito.
Kupują probiotyk zwracaj także uwagę na wygodną formę – w kapsułce lub w płynie oraz na datę przydatności i sposób przechowywania. Nie kupuj preparatów, których ważność kończy się w ciągu najbliższego miesiąca.
Jeśli zaburzenie mikrobioty jest poważne możesz wykonać badanie jej składu (z próbki kału), a następnie zamówić celowany, indywidualnie dobrany probiotyk.
Pobierz i zapisz infografikę: Mikrobiota jelitowa (mikroflora) – poznaj jej funkcje! w pliku PDF.
Zobacz także:
Zostaw komentarz