Jak odkwasić organizm? Co zakwasza? Obalam mity o zakwaszeniu

Dieta odkwaszająca – słyszysz o niej tak często, że zaczynasz zastanawiać się, czy Tobie również potrzebne jest odkwaszanie organizmu? A jeśli Twój organizm jest zakwaszony to, co mu grozi? Pani Basiu, a jak odkwasić organizm? Po pierwsze oddychaj, po drugie zdrowo jedz i przeczytaj mój artykuł z niego dowiesz się, co zrobić z tym całym odkwaszaniem.

Na skróty:

• Zakwaszenie organizmu — co to takiego?
• Czy dieta wpływa na zakwaszenie organizmu?
• Co zakwasza, a co odkwasza organizm?
• Jak odkwasić organizm?

Zakwaszenie organizmu — co to takiego?

Założę się, że termin „zakwaszenie organizmu”, albo „dieta odkwaszająca” słyszałaś/słyszałeś w ostatnim czasie co najmniej kilka razy. No tak, idzie wiosna – dietetyczne mity mają teraz czas żniw. Warto zatem zacząć od teorii. Organizm ludzki posiada szereg mechanizmów, które mają na celu utrzymanie stanu równowagi kwasowo-zasadowej. Równowaga kwasowo-zasadowa to stan, w którym wszystkie procesy śmigają jak należy. Dla przypomnienia z lekcji chemii, określenie pH służy do oceny odczynu danego roztworu — może być on kwasowy, obojętny lub zasadowy.

Krew ma zasadowe pH, którego optymalna wartość wynosi od 7,35 do 7,45. Jak widzisz, jest to dość wąski zakres, jednak organizm wyposażony jest w szereg mechanizmów, które z powodzeniem utrzymują pH krwi na odpowiednim poziomie. W żołądku panuje środowisko kwaśne, pH wynosi zaledwie 1,5. Z kolei pH treści jelitowej to około 8.

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej dotyczą przede wszystkim krwi i mogą mieć dwojaki charakter. Mówimy albo o kwasicy, albo o zasadowicy. Obniżenie pH krwi, określane jest jako kwasica (acydoza), natomiast jego wzrost nazywa się zasadowicą (alkalozą). Oba te stany stanowią zagrożenie życia i są spowodowane ciężkimi zaburzeniami, np. ze strony układu oddechowego lub chorobami metabolicznymi. Nie możesz nabawić się kwasicy od jedzenia kabanosów!

Kwasica oddechowa związana jest z nieprawidłową pracą układu oddechowego, np. w przebiegu choroby, kiedy dwutlenek węgla nie jest prawidłowo wydalany z organizmu. Kwasica metaboliczna może być m.in. konsekwencją cukrzycy typu 1 lub schorzeń nerek. Zasadowica oddechowa także może nastąpić w wyniku zaburzeń oddychania (hiperwentylacji), a metaboliczna w wyniku m.in. chorób nerek. Rozumiesz już? Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, w tym jego zakwaszenie spowodowane są poważnymi schorzeniami, a do istotnych zmian w pH krwi nie prowadzi żadna konkretna dieta. Czy jest zatem sens stosowania diety odkwaszającej?

Przeczytaj także: Obalam najpopularniejsze mity dietetyczne

Czy dieta wpływa na zakwaszenie organizmu?

Wśród objawów zakwaszonego organizmu internetowi guru często wymieniają:

• zmęczenie,
• brak energii,
• trudności z redukcją masy ciała,
• problemy z cerą,
• kiepską kondycję włosów i paznokci,
• i wszystko inne nieszczęścia świata, które w zasadzie każdy może u siebie znaleźć.

Są to objawy mało swoiste, mogące zwiastować np. zaburzenia pracy tarczycy, niedobór składników odżywczych, chociażby żelaza… lub po prostu nieprawidłowo zbilansowaną dietę. Dlatego uspokajam, z dużym prawdopodobieństwem (graniczącym z pewnością) nie masz zakwaszonego organizmu. Twoje ciało wyposażone jest w liczne mechanizmy, które stroją na straży pH krwi, zaufaj mu i nie katuj się zielonymi koktajlami.

Poprawa samopoczucia po zastosowaniu diety odkwaszającej wynika po prostu z urozmaicenia diety, zwiększenia spożywa owoców, warzyw, których do tej pory w diecie brakowało. Nie bez znaczenia jest także ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych i słodyczy. 

Co zakwasza, a co odkwasza organizm?

Owszem, żywność dzielimy na produkty o charakterze zasadowym i kwasowym. Istnieje nawet specjalny wskaźnik — PRAL (ang. potential renal acid load — potencjalne obciążenie kwasem nerek), którego rolą jest ocena wpływu danego produktu na pH moczu. Zgodnie z PRAL do produktów alkalizujących zaliczamy głównie owoce i warzywa (kwaśne w smaku nie oznacza kwaśne chemicznie!), natomiast do zakwaszających większość produktów odzwierzęcych — mięso i nabiał, a także produkty zbożowe.  Tłuszcze mają charakter neutralny.  Wadą tego wskaźnika jest to, że uwzględnia stosunkowo niewiele produktów.

Co więcej, bazując tylko na nim i zakładając spożycie wyłącznie żywności o charakterze zasadowych zostają Ci do dyspozycji głównie owoce i warzywa oraz produkty neutralne, czyli np. oleje roślinne. Z drugiej strony, dieta bogata w produkty o charakterze kwasowym np. czerwone mięso, słodycze, fast-foody, a jednocześnie uboga w owoce i warzywa nie jest korzystna dla zdrowia, ale to przecież oczywista oczywistość i nie trzeba do tego doktoratu z dietetyki.

Kierowanie się wyłączenie charakterem chemicznym żywności jest zwyczajnie trudne, żeby nie powiedzieć upierdliwe i bezsensowne. Poza tym do żywności o charakterze kwasowym wliczane są także produkty o korzystnym dla zdrowia profilu odżywczym, jak chociażby jaja, jogurty czy pełnoziarniste produkty zbożowe. Unikaj zero-jedynkowego spojrzenia na żywność, sugerując się jedynie tym, czy dany produkt zakwasza czy nie zakwasza organizm. Dbaj natomiast o ty, by Twój jadłospis był zróżnicowany i zgodny z zasadami racjonalnego żywienia. Wówczas nie będziesz musiała/musiał obawiać się zakwaszenia.

Przeczytaj także: Detoks, czyli oczyszczanie organizmu z toksyn – czy naprawdę jest potrzebny?

Dieta odkwaszająca, czyli jak odkwasić organizm?

Na sposób odżywiania warto patrzeć nieco szerzej niż tylko pod kątem podziału produktów na kwaso- i zasadotwórcze. Owszem, dieta bogata w produkty o charakterze kwasowym nie jest korzystna, co zostało potwierdzone w badaniach. Dieta o wysokim wskaźniku PRAL może zwiększać ryzyko m.in. przewlekłej choroby nerek czy cukrzycy typu 2. Zwróć jednak uwagę, że żywność o wysokim potencjale kwasotwórczym to przede wszystkim produkty typowe dla diety zachodniej, czyli wysoko przetworzone, bogate w cukry proste i nasycone kwasy tłuszczowe.

Zobacz, co mówią o mnie podopieczni

Wysoki udział tego typu produktów przy jednocześnie znikomym spożyciu warzyw (frytki i keczup się nie liczą) i owoców, które są produktami zasadotwórczymi to sposób odżywiania, którego zdecydowanie warto się wystrzegać. Nie popadaj w panikę, nie musisz znać wskaźnika PRAL dla poszczególnych składników diety i na tej podstawie opracowywać swojego jadłospisu. Skup się na tym, by Twoja dieta była możliwie jak najbardziej zróżnicowana.

Zadbaj o to, by dominowały w niej warzywa, owoce, ale nie unikaj pełnoziarnistych produktów zbożowych, nabiału czy orzechów tylko dlatego, że zaliczane są do grupy o charakterze kwasowym. Jeśli Twoja dieta jest urozmaicona i zawiera odpowiednią ilość owoców i warzyw nie musisz martwić się odkwaszaniem organizmu, ani łykać w tym celu specjalnych (nierzadko w cholerę drogich) suplementów. Z kolei, jeśli na wymieniane w internecie objawy zakwaszenia, odpowiadasz „Mam tak, to o mnie!” przyjrzyj się całokształtowi swojej diety. Monotonną dietę i brak ruchu łatwiej nazwać „zakwaszeniem” niż spojrzeć prawdzie w oczy i zacząć od małych kroków w kierunku zmiany. Nie wiesz od czego zacząć? Umów się na konsultację online.

A dieta odkwaszająca? Tą lepiej sobie po prostu darować, bo to 100% pure marketing!

Zdjęcie okładkowe: pch-vector/Freepik

Bibliografia:

• A Osuna-Padilla, G Leal-Escobar 2, C A Garza-García, F E Rodríguez-Castellanos, Dietary Acid Load: mechanisms and evidence of its health repercussions, Nefrologia (Engl Ed). Jul-Aug 2019;39(4):343-354. doi: 10.1016/j.nefro.2018.10.005.
• T Remer, F Manz, Potential renal acid load of foods and its influence on urine pH, J Am Diet Assoc. 1995 Jul;95(7):791-7. doi: 10.1016/S0002-8223(95)00219-7.
• A. Brzozowska, Składniki mineralne. W (red.) J. Gawęcki, Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wyd. PWN, Warszawa 2010: 263-266.
• M. Durbas, Zakwaszenie organizmu — prawda czy mit? Medycyna Praktyczna
• H. Ciborowska, Równowaga kwasowo-zasadowa. W: (red.) H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie Zdrowego i Chorego Człowieka. Wyd. PZWL, Warszawa 2014: 33-34.