Z pewnością każdemu z Was zdarzyło się przeczytać szokujący nagłówek: „Lampka wina dziennie zwiększa ryzyko raka wątroby o 30%!”. Wow, to dużo, czy to oznacza, że spośród 100 osób, które codziennie piją lampkę wina aż 30 zachoruje na nowotwór wątroby? Otóż nie! Czym jest ryzyko względne?
Na skróty:
Krytyczne myślenie
Żyjemy w świecie fake newsów, sensacji i baniek informacyjnych. Każdy w internecie jest specjalistą, a stara dobra weryfikacja danych odeszła do lamusa. Liczą się kliki i pozycja w googlu. Cokolwiek wyświetla się w pierwszej 10 wyników wyszukiwania po jakimś czasie stanie się „prawdą”. Smutne to czasy, w którym prawda to dobre pozycjonowanie.
Ja jednak będę Was zachęcać do samodzielnego myślenia, do weryfikowania informacji, a przede wszystkim do zrozumienia. Współczesne media to nie tylko prawda, to przede wszystkim emocja i obietnica.
- Emocja – najczęściej strach – nie jedz tego, bo będziesz taki.
- Obietnica – wystarczy, że zrobisz to, a wszystko się zmieni.
Do poparcia takiej tezy wystarczy czasem jedno badanie na 15 osobach, rzadko kto sięga bowiem do źródła, zadaje pytania, kwestionuje.
Co to jest ryzyko względne?
Ryzyko względne (wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia pod wpływem jakiegoś czynnika) bardzo często w interpretacji mylone jest z ryzykiem bezwzględnym, absolutnym (całkowite prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia w populacji). Po ludzku?
Jedzenie 50 g przetworzonego czerwonego mięsa (kiełbasa, wędliny, kabanosy) zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego o około 16%. Takie zdanie zobaczysz w prasie i przestraszysz się, prawda? No właśnie – to jest ryzyko względne! Ryzyko bezwzględne (absolutne) rozwoju raka jelita grubego w populacji wynosi około 4%. Średnio 40 osób z 1000 zachoruje.
Jeśli jesz codziennie 50 g przetworzonego mięsa to wartość ryzyka absolutnego rośnie o 16%, czyli z 4% do 4,6%. Oznacza to, że zachoruje 46 osób z 1000 o 6 osób więcej.
Czy warto brać pod uwagę ryzyko względne?
6 osób – to dużo czy mało? To zależy, czy znajdziesz się w tej 6! Nie zmienia to faktu, że to Twoja decyzja – jeść bekon, salami i kabanosy czy nie.
Pamiętaj jednak, że na wzrost ryzyka bezwzględnego zazwyczaj wpływa kilka czynników, nie tylko bekon i wzrost ten się sumuje. W przypadku raka jelita grubego czynnikiem ryzyka jest także wiek, dieta uboga w błonnik, zaparcia, obciążenia rodzinne czy palenie papierosów. Im więcej czynników ryzyka wyeliminujesz tym mniejsze ryzyko zachorowania.
Zdjęcie okładkowe: Siora Photography/Unsplash
Zobacz, kim jestem. Przeczytaj opinie o mnie na portalu znanylekarz.pl.
Stawiasz na fakty? Przeczytaj także:
Zostaw komentarz