Wykazuję ostatnio skłonność do pisania tekstów o trudnej tematyce. Trudnej, ale szalenie istotnej dla Waszego zdrowia. To kolejny post, który powstał pod wpływem życiowej inspiracji, a raczej kiepskich wyników kilku przystojnych, młodych mężczyzn w pełni sił. Przyznaję, że trochę też z troski o zdrowie własne, ale o tym za chwilę.
Dziś pomówimy o…homocysteinie.
Co to jest homocysteina (czyli trudne słowo, które warto znać)?
Homocysteina jest aminokwasem siarkowym (aminokwas to „cegiełka” budująca białka), produktem ubocznym metabolizmu (przemian) metioniny (także aminokwas). Źródłem metioniny jest żywność, głównie produkty pochodzenia zwierzęcego – mięso i jego przetwory. Homocysteina to w zasadzie produkt uboczny, odpad tej reakcji.
Homocysteina powstaje w organizmie na drodze:
- metionina (aminokwas z białka) – demetylacja (usunięcie grupy metylowej CH3, reakcja odwracalna) – homocysteina
Homocysteina może zostać usunięta z organizmu na drodze dwóch przemian:
- homocysteina – remetylacja (z udziałem zmetylowanej formy kwasu foliowego, dodanie grupy metylowej CH3, kwas foliowy zmetylowany jest dawcą/donorem grupy CH3; z udziałem witaminy B12, która jest kofaktorem enzymu katalizującego tą reakcję) – metionina
- homocysteina – transulfaracja (przy udziale witaminy B6, transulfaracja jest reakcją nieodwracalną) – cysteina
WAŻNA INFORMACJA: Do zmniejszenia stężenia homocysteiny w organizmie niezbędne są witaminy z gr.B: kwas foliowy, witamina B6 i witamina B12. Witaminy te nazywane są modulatorami homocysteiny.
Dieta w Hashimoto – 5 najważniejszych zmian w diecie
Do czego przyczynia się podwyższone stężenie homocysteiny (czyli bez strachu, ale z powagą)?
Moim celem nigdy nie było straszenie Was, dlatego zasygnalizuję tylko, do czego może przyczyniać się podwyższone stężenie homocysteiny, która nazywana jest „cholesterolem XXI wieku”. Historia odkryć dotyczących tego związku nie jest długa i sięga lat 60tych XX wieku, gdzie po raz pierwszy połączono wysokie stężenie homocysteiny z masywnymi zmianami miażdżycowymi w naczyniach tętniczych. Obecnie świat nauki notuje ponad tysiąc prac naukowych dotyczycących homocysteiny rocznie, które wskazuję, że może ona wywoływać:
- wzrost ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (między innymi: choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zakrzepic żylna),
- wzrost ryzyka poronienia i wad płodu, powikłania ciążowe,
- wzrost ryzyka rozwoju niektórych nowotworów,
- wzrost ryzyka wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, przede wszystkim choroby Alzheimera,
- wzrost ryzyka wystąpienia cukrzycy typu II,
- wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń nastroju.
Nie znamy dokładnie wszystkich mechanizmów. Na dziś wiemy, że:
- homocysteina hamuje syntezę tlenku azotu (NO), który wywiera działanie rozszerzające na naczynia krwionośne.
- homocysteina jest wysoce reaktywna, w trakcie jej przemian powstają reaktywne formy tlenu, przez co ściany naczyń krwionośnych ulegają uszkodzeniu i rozpoczyna się proces tworzenia blaszki miażdżycowej.
- homocysteina stymuluje rozrost mięśniówki ściany naczynia krwionośnego zmniejszając jego światło i przepływ krwi.
Sprawdź stężenie homocysteiny we krwi (czyli zbadaj krew – PO PROSTU)!
Stężenie homocysteiny sprawdza się badając krew, nie jest to skomplikowane badanie, ale niewielu lekarzy internistów zleca je profilaktycznie, bo niewielu z nich ma wiedzę na temat tego aminokwasu. Domagajcie się tego badania, a jeśli spotkacie się z oporem po prostu za nie zapłaćcie (koszt około 60 zł) – warto! Niektórzy twierdzą wręcz, że stężenie homocysteiny może być markerem niedoborów witamin z grupy B.
- Prawidłowe stężenie homocysteiny: 5-14 mikromoli/l
- Łagodna hiperhomocysteinemia: 15-30 mikromoli/l
- Średnio-nasilona hiperhomocysteinemia; 31-100 mikromoli/l
- Ciężka hiperhomocysteinemia: więcej niż 100 mikromoli/l
Kiedy wzbogacanie żywności staje się niebezpieczne?
Przyczyny podwyższonego stężenia homocysteiny (czyli skąd to się bierze?).
Prawdopodobnie najpopularniejszą przyczyną podwyższonego stężenia homocysteiny jest nieprawidłowo skomponowana dieta, niedoborowa w witaminy z gr.B. Być może przyczynia się do tego także nadmiar białka pochodzenia zwierzęcego (dużo metioniny!).
Większą skłonność do nadmiaru homocysteiny we krwi mają osoby w podeszłym wieku, kobiety po menopauzie oraz wszyscy nadużywający alkoholu i palący papierosy.
Homocysteinę podwyższają także niektóre leki (np. stosowany w onkologii metotreksat) oraz choroby przewlekłe (np. cukrzyca, łuszczyca, niedoczynność tarczycy).
Inną, często występującą przyczyną podwyższonego stężenia homocysteiny są genetycznie uwarunkowane zaburzenia jej metabolizmu. Najpopularniejszą mutacją z tym związaną jest mutacja genu MTHFR, która zaburza proces metylacji kwasu foliowego. Kwas foliowy zmetylowany jest zaś niezbędny do przekształcenia homocysteiny w metioninę. Jest to najefektywniejszy sposób jej usuwania i jedyna droga zachodząca bezpośrednio w naczyniach krwionośnych.
Bez zmetylowanego kwasu foliowego homocysteina nie może być usunięta ze światła tętnicy/żyły!
Tak się składa, że jestem nosicielem heteryzgotycznej mutacji genu MTHFR, co oznacza, że mam podwyższoną skłonność do nadmiaru homocysteiny we krwi. Szacuje się w populacji polskiej podobna mutacja może dotyczyć nawet 50% ludności!
Nietolerancja histaminy udaje alergię – dieta
Jak obniżyć stężenie homocysteiny (czyli sposoby na wroga)?
Najlepszym sposobem na obniżenie stężenia homocysteiny jest zdrowa dieta bogata w witaminy z gr B, ze szczególnym zwróceniem uwagi na te, które biorą udział w metabolizmie homocysteiny (kwas foliowy, witamin B6, witamina B12).
Rozwiązanie jest stosunkowo proste (zmiana sposobu żywienia), nie ma leków spełniających funkcję obniżania stężenia homocysteiny i to przynajmniej częściowo tłumaczy, dlaczego tak niewiele o niej słyszymy. Firmy farmaceutycznie nie mają interesu w tym, by nagłaśniać sprawę, bo nie zarabiają, a nie jest tajemnicą, że to wielkie korporacje mają największą siłę przebicia, jako nośnik informacji dla konsumenta.
Homocysteina nie jest dostarczana z żywnością, powstaje endogennie, czyli w organizmie, nie ma zatem czegoś takiego jak dieta o niskiej zawartości homocysteiny.
Poza dbałością o podaż witamin z gr. B bardzo istotne jest ograniczenie spożycia alkoholu (sporadycznie, okazyjnie) i rzucenie palenia.
Przy podwyższonym stężeniu homocysteiny warto włączyć suplementację witaminami z gr. B.
Suplementacja zwykłym preparatem typu B-Complex może się okazać nieskuteczna dla osób z mutacją genu MTHFR, u których przejście kwasu foliowego do zmetylowanej formy (tylko ta forma może „usunąć” homocysteinę) nie przebiega prawidłowo. W takim przypadku należy podawać preparat z już zmetylowanym kwasem foliowym (tzw. metylofolian).
Przy mutacji MTHFR pomocna może okazać się także suplementacja TMG: trimetyloglicyną. Potocznie związek ten zwany jest betainą i w dużej ilości występuje w burakach. TMG jest dawcą aż trzech grup metylowych i usprawnia przebieg procesu metylacji.
Źródła kwasu foliowego: zielone warzywa liściaste, pomarańcze, brokuły, brukselka, szparagi, nasiona roślin strączkowych, buraki.
Źródła witaminy B6: nasiona roślin strączkowych, pełnoziarniste produkty zbożowe, mięso, ryby, awokado.
Źródła witaminy B12: mięso, ryby, jajka, produkty mleczne.
Źródła betainy: buraki, szpinak, jagody goji.
Zdarza się, że zmiana diety w połączeniu z suplementacją nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Warto wtedy rozważyć ograniczenie spożycia mięsa i jego przetworów, ale zwracając uwagę na to, by uzupełniać dietę innymi źródłami B12 (niezbędna w metabolizmie homocysteiny). Stężenie witaminy B12 w organizmie powinni także uważanie kontrolować wegetarianie, weganie muszą ją suplementować – jest to bowiem witamina obecna tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego. Paradoksalnie wegetarianie/weganie, mimo iż nie spożywają mięsa to ze względu na możliwy niedobór wit B12 miewają podwyższone stężenie homocysteiny.
Zostaw komentarz